Қағазбастылық қолбайлау болып тұр

Қазір барлық салада жұмыс істеп, іспен көрінуден гөрі, қағаз жазып, «отчет беру» кең етек алған. Ісіңнен бұрын есебің сөйлеп тұрса, болғаны. Жақында бұл мәселені Елба­сы­мыз да сөз етіп: «Ұстаздар оқытудың орнына қағаз жазады. Дәрігерлер де емдеу­дің орнына қағаз жазады. Сонда олар қашан жұмыс істейді?» – деп қоғамды  қағаз­бастылықтан арылтуға шақырды. Қағазбастылықтың талай істі «тұсаулап», тіпті күнделікті тірлік ырғағын да баяулатып, мәселенің туындауына да себеп болып отырғаны рас.
Емха­на­ның негізгі мақсаты аурудың алдын алып, же­дел медициналық көмек көрсету болса да, бүгінгі қалыптасқан жүйе айға созыл­ған кезектен аурудың асқынуы­на әкеліп соғу­да. Бір қызығы,жекеменшік емха­на­ларда қағазбастылық жоқ. Бар «қағазы» нау­қас алғаш емханаға келгенде компью­тер­ге тіркеумен ғана бітеді. Одан әрі ешқандай анықтама сұрамастан, дәрігер де ешқандай қағаз толтырмастан, адам­дар­ды тез-тез қабылдай береді. Осындай ахуалдан жекеменшік емханада айға созылған кезек те жоқ. Барған күні санаулы уақыт ішінде керекті анализ қорытындысын алып, дәрігер қабылдауы­на да кіріп кете беруге болады. Сондықтан да қағаз­бас­тылық пен ұзын-сонар кезектен шаршаған халық қазір лажы болса, жекеменшік ем­ха­наға барғанды тәуір көреді. Қағазбасты­лық тұрғысынан алып қарағанда, жеке­мен­шік емхана мен мемлекеттік емхана­да­ғы жер мен көктей айырмашылыққа қарап отырып, науқасты «қағазсыз-ақ» емдеуге болады екен деген ойға қаласың.
Жәмила АППАҚОВА, №10 емхана мейірбикесі:
– Жекеменшік емханада сырқатты дәрігер тексеріп жатқан кезде мейір­би­ке бір­ден компьютер арқылы дайын блан­кіге науқастың жалпы жағдайы туралы мә­ліметті енгізіп отырады. Дәрігер қағаз жа­зып уақыт өлтірмейді. Сондай-ақ мемле­кет­тік емхана жоғарыға есеп беру үшін қағаз тол­тыруға мәжбүр. Ал жекемен­шік емхана­дан ешкім ондай тәртіпті талап етпей­тін болған соң, қағазбастылық бол­майды. Дегенмен халыққа ыңғайлы дұрыс жүйе енгізсек, мемлекеттік емханалардағы бұл жағдайды да дұрыстауға мүмкіндік туар еді.
Мектептегі қағазбастылық салдарынан бүгінде ұстаздар да қағазбасты кеңсе қыз­мет­керіне айналған. Өз бетінше ізденіп, білімін жетілдіруіне уақыт тапшы. Айта кетер жайт, қағазбастылықты азайтудың, жұмысты жеңілдетудің бір жолы ретінде кезінде мектептерді жаппай компьютер­лендіру ұранға айналғаны белгілі. Әйтсе де компьютер өмірімізге енгелі қағаз­бас­тылық одан да күшейіп кеткен тәрізді. Аты-жөнін көрсеткісі келмеген алматылық мұғалім: «Апта бойы таңертеңнен кешке дейін қағаз толтырамыз. Тіпті ертеңгі сабаққа да дайындалып үлгермеймін. Бар уақытың қағаз толтырумен өтеді.  Шын­ды­ғында, адамды қажытып жібереді. Сөйтіп жүріп, мектеп директоры оқушылардың олим­пиадаларда орын алуын, жоғары нәти­же көрсетуін талап етеді. Ал біздің оқушымен жұмыс істеуге уақытымыз жоқ», – деп наразылығын білдірді. 
Кәсіпкерлер де қағазбастылықтың кәсіпкерлікпен айналысуға бөгет болып отырғанын жиі сөз етеді. Бір құжат алу үшін жүз құжат талап ететін халыққа қызмет көр­сету орындарының әрекетінен де жұрт шар­шаған. Елімізге келгісі келетін орал­ман­дар келмей жатып қағазбастылықтан қажығандарын айтып, мұңын шағып жүр. Балалар үйінен бала асырап алғысы келе­тін ата-аналар да қаптаған қағазбас­ты­лықтың мақсаттарына жетуге кедергі келтіріп отырғанын айтады. Ең бастысы, жаппай қа­ғаз­бастылыққа ұрыну арқылы біз бір-бірі­міз­дің уақытымызды ұрлап жатқанымызды ескер­мейміз. Осылайша, қағазбасты қо­ғам уақытты ұрлап, қолдан мәселе тудыру­ға себепші болып отыр. Басқалар уақытын тиімді пайдаланып, ғылым мен техноло­гияның қарыштап дамуына көңіл бөліп жатса, біздің қағаз толтырумен уақыты­мыз­ды өлтіріп жатқанымыз өкінішті.
Егер қағазбастылық қоғамдағы мәсе­лелердің шешілуіне мұрындық болып жатс­а, сөз басқа. Ал кейбір жерлерде қа­ғаз­бастылық парақорлыққа себеп болып отыр. Мәселен, бүгінде денсаулық туралы анықтама жұмысқа тұрар алдында, оқуға түсер кезде қажет болады. Ал оны бір ана­лиз тапсырмай-ақ, кез келген емханадан 2000-3000 теңгеге сатып алуға болады. Ден­саулық туралы анықтама қағазын та­лап еткен мекеме де оның қайдан, қалай алынғанын тексермейді. Кейде халыққа қызмет көрсету орындары да көптеген құжаттар тізімін талап етеді, егер «тиын-тебенін» берсеңіз, құжаттар тізімі толық болмаса да, өтінішті қабылдай береді. Демек, керекті нәрсеңді алу үшін тізімде көрсеткен құжаттардың бәрінің міндетті түрде болуы соншалықты маңызды емес.
Алдан СМАЙЫЛ, Мәжіліс депутаты:
– Жаппай қоғамның қағазбастылыққа ұрынуы – жоғарыдан есепті көп талап етуіне байланысты туындап отырған жайт. Мәселен, қалалық оқу бөлімі әрбір мектеп директорынан оқудың сапасы, бала саны, тоқсан сайын тапсырған тестілерінің нәти­жесі, оқу бағдарламасының орындалуы секілді, әйтеуір, толып жатқан есепті талап етеді. Ал қалалық оқу бөлімінен оны облыстық білім басқармалары сұрайды. Өз кезегінде облыстық білім басқарма­лары­нан министрлік талап етеді. Осы секілді жоға­рыдан сұранған есептер төмен­гі жақты жұмыс істетпей, қағаз толты­руға  мәжбүр­лейді. Шыны керек, бүгін­де министрліктегі кейбір бөлімдердің негізгі жұмысы – қағаз жинау. Солар оты­рып алып, қағаз жинаған­нан гөрі, жергі­лікті жерлерге барып, мәселені өз көзімен көрсе, дұрыс болар еді. Олар қағаздағы өтірік есептен гөрі, нақты жағ­дайды өз көздерімен көрер еді әрі жер­гілік­ті жердегі қызметкерлер де қағазбас­тыл­ықтан ары­лар еді. Осыдан келіп, қайда барсақ, қа­ғаз жа­зып, бір-біріне есеп беріп отырған көрі­ніске көзіміз үйреніп барады. Қағаз­бас­тылықтан арылудың бір жолы – элек­трон­ды үкіметке көшу. Электронды хабар ал­ма­суға үйренсек, әркім кезекте тұрып, қағаз жинап, құжаттардың көшір­ме­лерін жасап, керекті жерге өткізіп, керек қағазы жетпей жатса, пара ұсынып, құжат­тарын өткізіп жіберуге тырысу секілді мәсе­лелер орын алмас еді. Сондай-ақ әрбір ве­домствоның бүгінгі қоғамдағы қалып­тас­қан қағазбасты жүйені бұзуға тырысқа­ны жөн. Құр қағаз толтырғанша, жұмыс істесін.