Еркектің денсаулығы қаншалықты мықты болса, отбасы да соншалықты бақытты
«Ауруын жасырған өледі» дейді дана халқымыз. Дәл осы мәселеге әсіресе ер-азаматтар көп мән бере бермейтіні бар. Өйткені ресми мәліметке қарағанда Қазақстандағы еркектердің тең жартысы сан алуан урологиялық ауруларға шалдыққан. «Ұлы сөзде ұяттық жоқ», жыныстық қатынаста олар өздерін еркін сезіне алмайды. Осы топтағы азаматтардың 8 пайызында жағдай мүлдем нашар. Ең сорақысы, ер адам дер кезінде дәрігердің көмегіне жүгінбейді. Біле білсек, оның арты тек отбасы ішіндегі ұрыс-керіске ғана себеп болмай, басқа да аса ауыр сырқаттарға ұласып жатады.
Психолог-мамандар урологиялық ауруларға тап болған ер-азаматтардың түсінігін былай деп сипаттады: «Ондай сырқатқа тап болған азаматтар өз «еркектік мінездерінен» аттамай, емханаға барғаннан бұрын дәрігерден кеңес сұрауға да намыстанады. Ақыр соңында әбден тұйықталып қалады. Осы кезде сан алуан проблемалар – үйдегі ұрыс-керіс, ерлі-зайыптылар арасындағы келіспеушіліктер басталып, отбасының шаңырағы шайқалады». Қазақстанда ондай проблема бар. Елімізде урологиялық ауруларға шалдыққан ер-азаматтардың саны 56 пайызға жетті. Ал олардың ішінде кейбір еркектердің жағдайы әбден мүшкіл болып тұр. Сондықтан отандық дәрігерлер ер адамдардың денсаулығын сақтауға арналған мемлекеттік бағдарламаны әзірлеуді ұсынып отыр.
Мырзакәрім АЛШЫНБАЕВ, Б.Жарбосынов атындағы Урология ғылыми орталығының бас директоры, профессор:
– Бүгінде ер адамдардың психологиясын барынша өзгерту керек. Қоғамның да қазіргі түсінігі біртүрлі. Урологқа барған еркекті көрсе, бірден оны «импотент» деп ойлайды. Міне, осының салдарынан ер адамдар дәрігердің көмегіне жүгінбей, өз денсаулығына тым неқұрайды қарайды. Бізге әйелдерден үйрену қажет. Әрине, бүгінде әйел мен бала денсаулығына қатысты сан алуан бағдарламалар бар. Біздіңше, қазір ер адамдардың денсаулығына арналған мемлекеттік бағдарлама қажет-ақ. Оған сәйкес, 40 жастан асқан барлық ер-азаматтар медициналық тексеріспен қамтылуы тиіс.
Иә, 40-тан кейін еркектердің басым бөлігі гипертония, қант диабеті, эрективті әрекетсіздік сияқты ауруларға тап болады. Одан қорқудың қажеті шамалы. Мамандардың айтуынша, ол ауру-сырқаттарды емдеу қиын емес. Ол үшін ер адамдар дәрігердің көмегіне дер кезінде жүгінуі тиіс. Бүгінде жыныстық әрекетсіздікке тап болған еркектердің ортақ проблемасы – олар өз аурулары туралы айтудан бұрын дәрігерге де барып көрінуге ұялады, ал кейбіреулері намыстанады. Сондықтан осы проблеманы шешу үшін дәрігер-урологтардың кәсіби әрі психологиялық дайындығы жоғары болуы қажет.
Бруно ЛЮНЕНФЕЛЬД, Еркектердің қартаю мәселелерін зерттеу жөніндегі Халықаралық қоғамның президенті:
– Сөз жоқ, қазіргі кезде ер адамдар өз денсаулығына атүсті қарайды. Дәл осының салдарынан олар әйелдерге қарағанда, тым қысқа өмір сүреді. Меніңше, бұл проблеманы шешу үшін дәрігердің кәсіби дайындығы жоғары болуы шарт. Мәселен, уролог келген пациентке кеңес беріп қана қоймай, ауру-сырқаттың зардабын түсіндіре білуі тиіс. Негізі, еркектердің денсаулығын сақтау саласындағы урологтың орны зор. Ол – сырқат болған ер адам мен басқа дәрігерлер арасындағы маңызды тізбектердің бірі. Мен Қазақстандағы ер-азаматтардың өмір сүру ұзақтығын 72 жасқа дейін жеткізу бастамасы туралы жақсы білемін. Ол жасқа жеткізсек, жеткізейік. Бірақ ол өмірді қызығы мен шыжығы мол күндерге толтыру керек қой.
Бүгінгі урологтар арасында ұрымтал бір сөз бар. «Еркектің денсаулығы қаншалықты мықты болса, отбасы соншалықты бақытты болады», – дейді олар. Дәрігер-мамандардың осы бір қағидатымен әйелдер қауымы да келісіп отыр.
Светлана КАЛИНЧЕНКО, Ресей ғалымы, профессор:
– Ғылыми көзқарастарды былай қойғанда, мен алдымен әйелмін. Дұрыс па? Біз өзімізді әйел ретінде қай кезде сезіне аламыз? Әрине, жанымызда денсаулығы мықты еркек болған кезде ғана біз әйел бақытына бөлене аламыз. Ал «денсаулығы мықты еркек» деген кім? Ол – семіз емес, өмірге құмар азамат. Ондай азамат түнде бір жерге жүгірмейді, нағыз еркек сияқты ұйықтайды.
Астанада өткен Қазақстан урологтарының пленумы барысында шетелдік қонақтардың барлығы елімізде ер-азаматтардың денсаулығына қатысты қолға алынып жатқан бастамаларға таңданыс білдіріп жатыр. «Ондай іс-шаралар кез келген мемлекетте жасалмайды», – дейді олар. Осы орайда бүгінде республика бойынша ер-азаматтардың денсаулығына арналған орталықтардың ашылып жатқанын ерекше атап өткен жөн. Еліміздің сегіз облысында Еркек денсаулығы орталықтары құрылды. Онда дәрігердің кәсіби кеңестерін алып қана қоймай, денсаулықты емдеп алуға да мүмкіндік бар. Қазіргі кезде аталған орталықтар жергілікті бюджеттен қаржыландырылады. Болашақта тағы бір орталық ашу жоспарланып отыр. Отандық уролог-мамандар болашақта Еркектер денсаулығы бойынша арнайы мектепті ашуды көздейді. Ендеше біздер үшін жасалып жатқан жағдайдан ұялмай, өз денсаулығымызға дұрыс қарап жүргеніміз абзал. Біз бір нәрсені әрдайым қаперде ұстауымыз қажет. Медицина тілімен айтқанда, эрективті әрекетсіздік отбасынның берекесін кетіріп қана қоймай, жүрек-қан тамыр, қант диабеті сияқты ауруларға себеп болады. Ол – медициналық тұрғыда толығымен дәлелденген қағида.
P.S.
Қазіргі кезде бағзы заманның табиғаты мен экологиясы жоқ. Заманауи технологиялар мен қолайлы құрал-жабдықтардың біздің өмірімізді жеңілдетіп қана қоймай, денсаулығымызды әбден әлсіретіп тастағанын мойындау қажет. Кеңседегі компьютер, үйдегі плазмалы теледидар – осының бәрі тұрмысқа ыңғайлы болса да, адам ағзасына зиянды екені даусыз. Адам бір жерде қозғалмай отыра берсе, семіреді, ішкі ағзаның басқа да органдарына зақым тиеді. Сондықтан «ауырып ем іздегенше, ауырмаудың жолын» іздеуді де ұмытпайық.
