«Асар» ұраны Ақтау көгінде қалықтап тұр

Маңғыстаудағы «Қазақ­стан Ақтау» теле­ар­насы жақында жаңа, тың жобаны қолға алды. Мамыр айының басынан бері мұнда күнбе-күн «Асар» атты реалити көрсетілуде. Ата дәстүрді телевидениенің жаңа талап­тарымен ұштастыра алған бағдарлама көрермендер арасында үлкен табысқа ие болып отыр. Бүгінде маң­ғыстаулықтар кешкі ас үстінде түрік не кәріс теле­сериалдарын емес, «Асардың» барысын талқы­лай­тын болған. Осыған орай телеарна директоры Жанах­мет Ағыбаев мырзадан сұхбат алған едік.

– Жанахмет Жәнібекұлы, басынан бастап айтыңызшы, бұл идея қалай туын­­дады? Бағдарламаның бас кейіп­ке­р­ін қайдан, қалай таптыңыздар?
– Идеяның пісіп-жетілгеніне бірнеше жыл болған. Бала күнімізде ауылда бүкіл ел болып асарлатып ағайындарға баспана салып бергенін көрдік. Өз үйінің терезесі сынып жатса да, асарға терезе көтеріп кел­ген кісілер әлі күнге дейін жадымда. Бұл әр адам риясыз көңілмен, шын жүректен жа­сай­тын көмек еді. Біздің жобаның мақсаты да сол, байырғы дәстүрді жаңғырту ар­қы­лы адам­дар арасындағы өзара қолдау, ізгілік сезімін ояту. Ал хабарға кейіпкер бо­ла­тын отбасын ұзақ таңдадық. Телеарнаның жер телімін алып беретін күші жоқ, сон­дық­тан жері бар, бірақ үй салуға шамасы жоқ отбасыны іздеуге тура келді. Мұнайлы ауданы әкімдігінің кө­ме­гімен Серғазы Қарақұловтың канди­да­ту­расына тоқтадық. Өйткені Серға­зы­ның өзі 2- топтағы мүге­дек, денсаулығы жұмыс істеу­ге жарамсыз. Жұбайы ертеректе қайтыс болған, ал үш баласының екеуі әлі кәмелетке толмаған екен. Мүгедектік жәр­дем­ақы және кә­ме­лет­ке толмаған балаларға берілетін төлем­­дер­ді қосқанда, отбасының айлық табысы – 25 мың теңге. Біреудің аула­сын­дағы бір бөл­мелі сарайды 20 мың теңгеге жалдап отыр. Тамақтарын табу үшін жас балалар темір-терсек жинап, өткізіп жүр. Аудандық әкім­діктің қолдауымен мұқ­таж отбасы ре­тінде өткен жылы жер телімі берілген, бірақ мұн­дай табыс әрине, үй салу­ға жет­пей­ді. Сон­дықтан біз телеарна арқы­лы бүкіл Маң­ғыс­тау жұртына асар­ла­тайық деген ұран тас­та­дық.
– Асар ұмытыла бастаған дәстүр ғой. Ел бірден қолдау көрсетті ме?
– Бұл о баста реалити түрінде жоспар­лан­­­ған жоба еді. Ең бірінші Қарақұловтар отба­­сының қиын халы туралы жаңа­лық­тар­да көрсетіп, асарлатып үй салып беру туралы бастама көтеретінімізді айттық. Қайы­рым­ды­лық қолын созған адамдар бірін­ші күн­нен-ақ табылды. Міне, содан бері осы құры­лыс басындағы жұмыстар тура­лы күнбе-күн жаңалықтарда репортаж беріліп, одан кейін арнайы хабарда сол күні не істеліп, не қой­ғаны кеңінен көр­се­ті­луде. Елдің мұндай фор­­маттағы хабарды жылы қабылдағаны сон­ша­лық, қазір теле­се­риал көргендей «Асар» бағдарламасын асыға күтіп отыратын болған. Маған келген көптеген адам кешкі ас ішіп отырып, бүгін құ­рылыс алаңында не істел­­генін, кімнің келіп көмектескенін тал­қы­лай­тындықтарын айтады.
– Көмектесіп жатқандар кімдер? Ке­нет көмек тоқтап қалса, құрылыс та баяу­­лап, осы жоба аяқсыз қалмай ма?
– Көмек алғашқы күннен бастап-ақ ағыл­­­ды. Асаршылардың ішінде жас та, кәрі де, ауқатты азаматтар да, қарапайым жұ­мыс­­шылар да бар. Мен бір нәрсені ай­тай­ын, қазіргі қоғамда байлар мен әлеу­мет­тік жағ­дайы төмен тұрғындар арасында бірін-бірі түсініспеушілік бар деп жатады ғой. Болса, бұрын болған шығар, бірақ біз­дің асар бәрін біріктірді. Мысалға, ма­ған бір кәсіпкер келді, өзінің айтуынша Сер­ғазының отбасы туралы сюжетті көр­ген­де ішіп отырған асы тамағынан өтпей қалыпты. Сөзбе-сөз айтсам: «осы отба­сының жағдайына қанық­қан­да Құдайымды есіме түсіріп, тәубеме келдім. Енді асып-тасуды қойып, айма-ай мұқтаж адамдарға көмек­те­суге қаржы бөліп отыруға шешім қабылдадым», – деді ол. Осы­ның өзі неге тұрады. Ол кісі Серғазыға да үлкен қолдау көрсетті. Сол сияқты асар­шылар арасында мейрамхана иелері де, қарапайым аспаздар да, студенттер мен демалыс күндері келіп көмектесіп жүр­ген құры­лыс­шылар да бар. Сту­денттер мен «Нұр Отан» партия­сы­н­ың «Жас Отан» жас­тар қанаты мү­ше­лері аса белсенді болса, құрылыс басына келген ше­тел­­дік компания өкілдері де бар. Асар­шылардың ара­сында орыс, әзірбайжан ұлты­ның өкілдерін де кез­дес­тіруге бо­ла­ды. Олар да «қазақтың мына дәстүрі не деген керемет» деп таңдай қағып кетті. Бірде құрылыс басына бір оқу­шы бала бір қой әке­ліп­ті, біз келіс­пей, ата-анаңсыз келме деп қайтар­ған­быз. Жыларман болып кеткен, артынша әкесін ертіп келді. Әкесі: «бұл өзінің қозы кезінен өсір­ген қойы, осы асарға беремін деп қой­мады, алмасаңдар бұл жерден кет­пей­міз», – дейді. Міне, бір сөзбен айтсақ, біз бүкіл Маңғыстау халқын осы асар ұра­ны астын­да біріктіре алдық. Бүгін асардың 18-інші күні, осы кезге дейін іргетас қаланды, қабырғасының жартысы тұр­ғы­зыл­ды. Ал құрылыс материалдары толық­тай дерлік дайын. Тұрғындар қолда барын әкеліп жа­тыр, шеге дейсіз бе, тақтай, шифер т.б. Енді бірі су тасыса, екіншісі асар­шыларға түскі ас әкеліп береді. Тіпті күні кеше бір перде сата­тын дүкен иесі келіп, басқа ешкімнен алмаң­дар, перде­ле­рін өзім әкеп ілемін деп қатаң «тапсырма» беріп кетті. Құдай қаласа, құры­лыс осы қар­қынмен жүре берсе, үйді ай жа­рым уақыт­тан асырмай пайдалануға беріп қаламыз ба деген жоспар бар.
– Асарға тек маңғыстаулықтар емес, Алматы мен Астанадан келіп көмектесіп жатыр екен?
– Бұл енді әсірелеу болып кетер. Рас, «Отау ТВ» арқылы арнамызды көріп отыр­ған бірнеше көрермен Ақтөбеден, Аты­рау­дан телефон соқты. Көмек көрсетейік деп Сер­ғазының есеп-шотын сұрады. Бірақ жо­бада біз ешкімнен ақшалай көмек алмай­мыз. Ата дәстүрге сай, тек құрылыс мате­риалдарын және қол көмекті ғана қа­был­дап жатырмыз. Ал Алматы мен Аста­на­дан келген «асар­шы­лар» негізінен Маң­ғыс­тауға қонаққа кел­гендер. Ақтауға келген кезде осындай жоба барын естіген Бауыржан Ибрагимов арнайы келіп, үйдің қабырғасын қалауға көмектесіп кеткен болатын. Міне, содан бері Қара­құ­лов­тар отба­сының құрылысы «жұлдыздар» жиі келетін орынға айналды. Бейбіт Қорған да, КВН-шілер де, сықақшылар да шама- шарық­тарынша үйдің қабырғасын қалауға көмектесіп кетті.
– Сіздердің телекөрермендер құры­лыс басында болған түрлі қызықтарды жыр қып айтып жүр?
– Ия, күн сайын әртүрлі кісілер жина­ла­тын­дықтан, қызықтар көп болады екен. Мысалға, бір кісілер қалап кеткен кірпіш­тер­ді келесі күні келген топ дұрыс емес деп бұзып, қайта қалаған ғой. Үшінші күні кел­ген асаршылар олардың да қалағаны дұрыс емес дегенде, не істерімізді білмей қал­дық. Сөйтіп, құрылысқа бас-көз бола­тын прораб іздеуге тура келді. Ал ең қызы­ғы, бір күні құрылыс басында қалған үш қап цементіміз қолды боп кетіпті. Сол күнгі хабарда бұл тура­лы хабарлап, ұрыны ұял­та­тындай сөз­дер­ді айтқанбыз, ертесіне таң­сәріде сол үш қапты біреулер алған жері­не қойып кетіпті. Ол ол ма, дәл сол күні ұрлық туралы естіген жұрт­тың бәрі цемент әкеліп, бүкіл үй құры­лы­сына жететін це­мент бір күнде жиналып қалды.
– Асарды дәл реалити түрінде көр­сетудің қиыншылықтары жоқ па?
– Әрине, техникалық тұрғыдан алған­да, бүгін күні бойы болған қызу жұмысты сол күні эфирден кеңейтілген түрде берудің қиын­шылығы көп. Дегенмен біз бұл үдеден шығып жатырмыз.
 Қазір телеарналар үшін реалити жанры «сәнге» айналғаны жасырын емес. Бірақ біздің бағдарлама сән қуған жоба емес. Оның мақсаты – біріншіден, халқымыздың ерекше дәстүрін қайта жаңғырту, сол арқылы елдің арасында қайырымдылықты, өзара көмекті насихаттау. Екіншіден, осы хабар арқы­лы нақты бір адамға, отбасына қол ұшын беру. Біздің мысалымызда бұл – Қара­құ­ловтар отбасы.
– Соңғы сұрақ, бұл жоба әрі қарай жалғаса ма?
– Бұл – маған ең көп қойылатын сұрақ. Асар­латып маған да үй салып беріңдер деп күніне екі-үш адам хабарласады. Бұл сұраққа жауап беру қиын, бірақ сұраныс болып тұрса, неге жалғастырмасқа деп ойлаймыз. Ел сұ­рап отырса, Асар -2, Асар -3 болып жалғасса, несі айып? Тек, сол Асар-2-ге кейіпкер бо­ла­тын адамды таңдау қиын болайын деп тұр. Біз мұқтаж отбасылардың бәрін қатыстырып, екінші кейіпкерді сол отбасына ел болып дауыс беру арқылы таңдасақ деп ойлап отыр­мыз.