Ер Едіге ертегі ме, шындық па?

Қазақта «Едіге батыр» жыры бар. Сол Едіге тарихта қандай ерекшелігімен қалған?
Медет РЫСБАЙҰЛЫ, Тараз қаласы
Тарихта болған атақты батыр, ел би­леу­ші Едігенің ерлік істерін жырлауға арнал­ған «Едіге батыр» жыры қазақта ғана емес, түркі тілдес халықтардың біразында кездеседі. Жырда тарихи оқиғалар мен эпостық-ертегі­лік сарындағы қиял-ғажа­йып, әсірелеу са­рын­дары араласа келе­ді. Эпоста тарихта есімдері мәлім Әмір Темір, Тоқтамыс хан жайлы да сөз болады. Жыр қазақ даласына кең тарап, халықтың сүйікті шығармасына айналған. Жыр­дың қазақ тілінде бірнеше нұс­қасы бар. Олар­дың ішінде құндыларының бірі – Шоқан­ның әкесі Шыңғыс Уәлиханұлы жазып алған нұсқа.
Ал енді батырдың тұлғасына келсек, тарих Едігенің 1397-1411 жылдар аралығында Ал­тын Орданы билеген хан болғанын айғақтай­ды. Әйгілі тарихшы  Г.Клавихо өзінің «История великого Тамерлана» атты еңбегін­де Едігенің қол астында 200 мың әскер бол­ға­нын  және Едігенің тіпті Тоқтамыс ханның әскерін талқан­даған ірі қолбасшы болғанын жазады. Едігенің әділ әрі биік парасат иесі болғандығын оның өз заманында адамды құл ретінде сатуға ты­йым салғандығынан байқауға болады.