НЕГЕ АЛДАЙ БЕРЕСІҢДЕР, А?
Адамның өзі аш жүргенде, бүкіл ағзасы ауру, бүйрегінде тас жүргенде, қазаққа қазақ қас жүргенде, неге алдай бересіңдер, а? Күні кеше: «Ойбай, жарқанаттың ұясын арабтар сатып алады екен, он шақтысын әкеп берсең, ішек сілесі қатып, жатып алады екен, ақшаға қарық қылады екен, семізді арық, алдыңды жарық қылады екен!» деген бейне баяндар интернетте хит болды, соны көріп, менің әйелім де ит болды! «Қорыққандар алақандарын жайып жатыр, қорықпағандар шеттерінен байып жатыр!» деген соң, жартастар мен үңгірлерді кезіп кеткен едім. «Жарқанаттың ұясы адамға ем екен, он шақтысы керек, біреу– екеу кем екен!» дегенді естіп, есім ауып қалды. Сөйтсем, сексендегі әжем айтады, жарқанаттарда ұя болмайды, әшейін салбырап тұрады екен ғой?
Тағы бірде: «Ойбай, несін айтасың, аттың өті, есектің көті небір ауруға ем екен, арабтарға апарса, ақшамен мұрныңды сүртесің!» деген дабыра шықты. Халықпен бірге мен де сеніп, ал, аттың өтін іздейін. Талай есектің құйрығын кесіп аңыраттым, сөйтсеем, есекте көт болғанымен, атта өт болмайды екен ғой? (Кешіріңіздер, көт деген сөзіме ұялмаңыздар, ертеректе мектепте әдебиеттен Көтібар батыр туралы да оқыдық қой...)
Менің ойым, ақшалы болсам, бау–бақшалы болсам, әйтеуір күнімді көрсем ғой. Содан бір күні «Ойбай, несін айтасың, қара қарғаның тістері қант диабетіне ем екен, арабтар сатып алады!» деген далбаса шықты. Далбаса болса да, алаяқтардың ақша жасайтын қақпанына қара халық жаппай түсіп, қарғаларды ата бастадық, сөйтсеек, қарғада тіс болмайды екен ғой? Өз басым қарғаның аузын айырып, лупамен қарадым, құрттап кеткен тісі де жоқ! Неге сене береміз осы? Көңіліміз аяз ба, біліміміз саяз ба? Содан не керек, тасбақаның сақалын іздеп кеттім! «Несін айтасың, тасбақаның сақалын берсең, арабтардан байып қайтасың!» деген жұрттың соңына ілескен едім. Талай тасбақаны індерінен қазып алып, өлтіріп, артынан да, алдынан да сақал таппадым. Сөйтсем, тасбақада сақал түгілі, мұрт та болмайды екен! Қалай ойламағанбыз? Тағы бірде жыланның аяғын іздеп кеттік. Құрбақаның қанатын іздеп кеттік... Әйтеуір, ақша дегенде делебеміз қозып кетеді, сөйтеді де, алаяқтар озып кетеді! Соған қарағанда, халықтың жағдайы өте нашар болып тұр–ау? Аш қазақ ештеңе ойламайды, тереңіне бойламайды, байлар кедеймен ойнамайды! Неге алдай бересіңдер а, шаршааап кеттім!
Мұхтар Шерім
Фейсбуктегі парақшасынан