Алаштың КИНОиндустриясы

Кино-саясат
Аниматорлар мультфильмге зор маңыз беруде
Шымкентте жас ұрпақты имандылыққа баулитын жаңа мультфильм түсірілді. Бұл анимациялық фильм үш ай көлемінде жарыққа шығып отыр.

Абай ОМАРОВ (коллаж)

Мультфильмнің сценарийін жазған – Қазақстан аниматорлары ассоциациясы­ның төрағасы, режиссер-сценарист Батыр­хан Дәуренбеков. Режиссері – «Сақ» киностудиясының директоры – Нұриддин Пәттеев.
Анимациялық мультфильмнің басты кейіпкерлері – піл мен тиін. Су іздеген піл ағаш басындағы тиінді кезіктіреді. Сөйтіп, екеуі тіршілік нәрінің қайнар бұлағын іздеп жолға шығады. Сапар барысында піл басынан өткен оқиғаны баяндайды. Екеу­ара әңгіме барысында адамдардың зұ­лым­дығы, айлаға толы іс-әрекеттері өз­деріне зиянын тигізетіні айтылады. Мульт­­фильмнің шығармашылық тобы: «Құранның тілі балалар түгіл, үлкендерге ауыр. Сондықтан имандылық тұрғы­сын­дағы әңгімелерді балаларға олардың өз тілімен жеткізуде анимацияның маңызы зор», – дейді. Олар сондай-ақ «мульт­фильм­дер арқылы балаларды әр алуан жат ағымдардан сақтандыруға болады» деп есептейді. Осы мақсатты көздеген су­реткерлер мұндай картиналардың қата­рын алдағы уақытта толықтырмақ ниет­те. Діни басқарма өкілдерімен бірлесіп шы­ғарылған «Алып пілдің» тек жас балалар үшін ғана емес, жалпы, көрермен қауым үшін де оң әсері, игі ықпалы көп. «Бүгінгі күні атыс-шабысы көп, баланың психи­касына залалын тигізетін мультфильм­дердің көбейіп бара жатқаны осындай мағыналы дүние жасауға итермеледі» дейді түсірушілер. Көпшілікке ұсынар алдында фильмді тағы бір рет сараптап алғанды жөн көрген аниматорлар карти­наның алғашқы көрсетіліміне облыстың аудан, қалаларынан имамдарды шақырды. Бір қуантарлығы, «Сақ» киностудиясы мульт­фильмді тегін таратуды жоспарлап отыр.
– Ата-аналардың баласына күнұзаққа теледидарды қосып, мультфильмдер дискiсiнің бiрiнен соң бiрiн қойып беретіні жасырын емес. Өкінішке қарай, ешкім сол фильмдердің мағынасына, мазмұнына мән бермейді. Сол себепті де біз «Сақ» киностудиясының қызметкерлерінен діни, танымдық бағыттағы мультфильмдерді көптеп түсіруге қолқа салудамыз. Мақ­сатымыз – ислам дінін дәріптеп, Құрандағы «Фил» сүресін бүлдіршіндерге мультфильм арқылы, оның сүйкімді кейіпкерлерінің тілімен жеткізу болды. Бұл мультфильмді жасау барысында әрбір сөзін шариғатқа лайықтап, соның шеңберінен шықпауын қадағаладық. Балаларымызды ұлтжан­дылық, отансүйгіштік, ислами бағытта тәрбиелеп, осындай мультфильмдерді көптеп көрсететін болсақ, еліміз, бола­шағымыз үшін бұл өте игілікті іс болар еді, – дейді Оңтүстік Қазақстан облысының өкіл имамы Бейбіт Мырзагелдиев.
Шымкенттегі аниматорлар 12 минут­тық бұл туындыны өз қаражаттарына түсірген. Мультипликациялық фильмнің авторы алдағы уақытта демеушілер табы­лып жатса, діни, танымдық туындылардың қатары әлі де көбейе түсетінін жасырмады.
Батырхан ДӘУРЕНБЕКОВ, сценарист:
– Ислам дінінің құндылықтарын негізге ала отырып түсірген екі туын­дымыз бар. Бірі – «Ниет», екіншісі – осы «Алып піл». Жалпы, дін туралы жалпы түсінікті 12 минутқа сыйғызуға ты­рыс­тық. Мультфильмді респуб­ликалық телеарнаға ұсынсақ деген ниеттеміз. Кез келген адам мұны көші­ріп алып, көруіне мүмкіндігі бар. Ани­ма­циялық мультфильм саласында 10 жылдан ас­там уақыт жұмыс істеп келеміз. Мульт­фильм жасау оңай емес.  Осы уақыт ішінде санасы селдір, буыны бекімеген өскелең ұрпаққа бағытталған 20-дан астам туынды ұсыныппыз. Алдағы уақытта да кішкен­тай көрермендерімізге арналған ба­зар­лығымыз көп боларына сенімдімін.
Нұршат ТӨКЕН

Жаңа фильм
«Томпақ» – фантастикалық әлемге саяхат
Қазақ кинематографиясында фантастикалық жанрдағы туындылардың  кенжелеп қалғаны жасырын емес. Бүгінгі таңда «Балапан» телеарнасының тапсырысы бойынша «Сақ» киностудиясы балаларға арнап фантастикалық кино түсіруде.
Түсірілімі мамыр айында басталған туындының сценарийсі әрі режиссері – Батырхан Дәуренбеков. Он екі бөлімнен тұратын жаңа телехикая «Томпақ» деп аталады. Телехикая Төле би ауданының Диханкөл мен Қасқасу ауылдарында түсірілмек.
Фильмге театр және кино өнерінің әртістері Ж.Ақшораев, Н.Еспанов, Ж.Дүй­сенбі, А.Әлиевтермен бірге, Шым­қаланың 70-ке жуық мектеп оқушысы қатысады екен. Басты рөлдерде Ы.Алтынсарин атындағы №65 гуманитарлық-эстетикалық мектеп-гимназиясының оқушысы Арман Қасымбеков, №59 жалпы орта мектеп оқушысы Айбек Туғанбаев пен №68 негізгі орта мектептің оқушысы Рауан Ахмедовтер ойнайды.
Хикаяның өзгелерден бір ерекшелігі – онда кино мен анимация жанры қатар қолданылмақ. Хикаяның әр сериясының ұзақтығы 30 минутты құрайды. Әр серияда бір оқиға аяқталып отырады.                                                                 
– Фильмге негізінен, мектеп оқу­шылары түскендіктен, оларды көптеп көрсетуге тырыстық. Жаңа оқу маусымы басталысымен олар мектеп дирек­торларының рұқсатымен сабақтан уақытша босатылады. Бірақ бұл оқушылар жыл соңына дейін сабақтан қалады дегенді білдірмейді. Сәтін салса, жаңа туынды қыркүйектің соңында аяқталмақ. Сол кезде үлкен экранға шығады деп жоспарланып отыр, – дейді «Оңтүстікфильм» ком­му­налдық мемлекеттік мекемесінің дирек­торы Батырхан Дәуренбеков.
Фильмнің желісі бойынша, бір ауылда тұратын кішкентай үш бала түнде көршінің алма бағына ұрлыққа түседі. 2-сыныпта оқитын үш дос, ойнап жүріп ауыл сыртына шығып кетеді. Олар кенет аспаннан бір жарық сәуленің жерге қарай зымырап келе жатқанын көріп, алып-ұшып жетіп барса, жерде қирап жатқан ұшатын табақшаны көреді. Сол маңда ес-түссіз жатқан жат­планеталықты тауып алып, түнде өздерімен бірге үйлеріне алып қайтады. Оған «Томпақ» деп ат қояды. «Томпақ» есін жиған соң үш достың өмірінде адам сенгісіз ғажап оқиғалар басталады.
Нұршат ТӨКЕН, Шымкент

Рақышев «Бораттың» қарымтасын қайтармақшы
Режиссер Еркін Рақышев «Борат – менің бауырым» атты ағылшын тіліндегі комедияның түсірілімін бастамақшы.
Фильм британдық комик Саша Барон Коэннің «Борат» фильмін көріп, әбден күлген америкалық жігіттердің Қазақстанды өз көздерімен көруге келуінен басталады. Бір айта кетерлігі, кезінде «Борат» деген атаумен жарыққа шыққан «Борат: Қазақстан атты кішігірім мемлекетті Американың мәдени зерттеуі» атты фильмі қоғамда наразылық тудырып, Қазақстан мен Ресейде көрсетілуге тыйым салынған.

Кино-өндіріс
Экшн елді елең еткізбек
Бұған дейін елімізде экшн жанрында кино түсіріліп, көрерменін қуанта қоймаған болатын. Жарнамасы жер жарған осы жанрдағы кейбір кинолардың көрерменнің көңілінен шықпағаны тағы анық.
Осы олқылықтың орнын толтыру мақ­сатында «Қазақфильм» студиясы бүгінде «Джокер» атты фильм түсіруде. Оның тұсаукесері қыркүйекте деп жоспарланып отыр. Экшн, триллер жанрындағы фильм көрерменін баурап алады деген сенім бар. Оның басты прдюсерлері – елімізге танымал азаматтар. Яғни Арман Шораев, Арманжан Байтасов, Тимур Сатыбалдин продюсерлік еткен фильм жаман шықпас деген үміт бар. Ал түсіруші режиссері де, сценарийсі де – Талғат Жәнібеков.
Фильм сюжетінің ұзын-ырғасы былай: басты кейіпкер Чинаның інісі баукес­пелердің қолынан абайсызда көз жұмады. Сот төрелігінің әділетсіздігін көрген Чина кек қайтармақ болады. Бірақ өзі жалғыз, сенері де, сүйенері де жоқ Чина әбден қиналады. Алайда Дили-Дили деген қартпен танысқан соң оның тағдыры күрт өзгереді. Көпті көрген қария Чинаның бойынан таңғажайып қасиеттерді ашады. Ақырында ол өзі өш алмақ болып ұйғарады. Дегенмен оның жолында баукеспелердің бастығы қаһарлы Шаман, оның айналасында «шаш ал десең, бас алатын» жандайшаптары көп. Қайтпек керек? Кек алудың соңы кісі өлімімен аяқталады. Тек ажал құшатын кім? Бұл – әзірге құпия. Оның сырына көрермен қыркүйек айында қанығатын болады. Басты рөлдерде «Шал» арқылы бір-ақ күнде танымал болған Ерболат Тоғызақов ойнайды, ал Ника атты кейіпкерді Айсұлу Әзімбаева, Чинаны Денис Литуев кейіптейді.
Гүлжан КӨШЕРОВА

Фестиваль
«Оскардың» иегері «Еуразияны» саралайды
Осымен тоғызыншы мәрте өткелі отырған Халықаралық «Еуразия» кинофестивалінің әділқазылар алқасына режиссер Джейн Кэмпион төрағалық ететін болады.

Ұйымдастырушылардың айтуынша, Канн кинофестивалінің «Алтын пальма бұтағы», Венеция кинофестивалінің «Күміс арыстан» жүлделерінің және кино­гер­лердің ең мәртебелі «Оскар» сыйлығының иегері Джейн Кэмпионмен соңғы үш-төрт жыл бойы келіссөз жүргізілген көрінеді. Фестивальдің арт-директоры Гүлнара Әбі­кееваның сөзіне сүйенсек, кино­шараның бағдарлама жөніндегі директоры Диана Ашимова танымал режиссермен Берлинде кездесіп, соңғы үш-төрт жыл бойы оған үздіксіз хат жазып келе жатқан өзі екендігін айтқан. Сонда Джейн оның бетінен сүйіп: «сіздің осыншама табан­дылығыңызға ри­за­шылығым ретінде биыл Қазақстанға барамын» десе керек.
Кинофестиваль сарапшыларының құрамына сондай-ақ филиппиндік кино­режиссер Брильянте Мендоса, испан про­дюсері, режиссер және актер Луис Ми­нар­ро және бес номинация бойынша «Ос­кар» сыйлығын иеленген «Гладиатор» фильмі­нің сценарий авторы, америкалық Дэвид Францони де енгізіліп отыр. Ал ха­лық­аралық киношараға төрелік ету­ші­лердің ең жасы – 28 жастағы жер­лесіміз Эмир Бай­газин. Кон­курс­тық бағдарлама толық­метражды 12 картинадан тұрады. Олар­дың ішінде «Сүйіктім» (Италия), «Анри» (Франция), «Менің әпкелерім» (Герма­ния), «Ваджда» (Сауд Арабиясы, Гер­мания), «Алаң болма, Сара» (Иран), «Ило Ило» (Сингапур, 2013), «Цикл» (Түр­кия), «Ұят» (Ресей), «Гүлдену» (Гру­зия), 2013), «Құштарлық» (Қырғызстан), «За­рандуд» (Тәжікстан) және Серік Апры­мовтың «Ба­уыр» фильмі бар. Фестиваль аясында дәс­түрлі «Орталық Азия пано­рамасының» кон­курстық бағ­дарламадан тыс көр­сетілімдері, «Шығыс-Батыс» кино­көпірі, World Cinema Fund және Ресей ки­но­сының күндері, сонымен қатар «Ди­на­микалы қа­зақ киносы» бағдарламасы ұсы­нылады. Мұның сыртында «Еуразия» ая­сында про­дюсерлік бойынша мастер-кластар өтеді. Оны «300 спартандық», «Алек­сандр» және «Құдайлар соғысы: Ажал­сыз­дар» фильмдерімен жұмыс істе­ген америкалық продюсер Джанни Нун­нари жүргізеді. IX Халықаралық «Еур­азия» кино­фестивалі 16-21 қыркүйекте Алма­тыда өтеді.

Кино-премьера
Алдағы тұсаукесерлер тізбесі
Tengrinews.kz мәліметтеріне жүгінсек, биылғы жылы елімізде қысқа­метражды картина­лардан бастап, толықметражды көркем фильмдерді қоса есептегенде, әртүрлі жанрдағы шамамен он шақты фильм өндіріске жіберілген көрінеді.

Олардың арасында көрермен асыға күтіп жүрген және жылдың аяғына дейін телеарна экраны мен отандық прокатқа шығуы тиіс фильмдер де бар. Мәселен, алдағы айда режиссер Т.Жәнібековтің «Жо­кері» көрерменге жол тартса, соған іле-шала Сәкен Жолдастың «Жігіт пен қыз» мелодрамасы жарыққа шық­пақ. Жастарға арналған бұл картинада сұлу да өжет, қайсар қызға кезіккенге дейін бірсарынды өмір кешкен студент жігіттің басынан кешкен оқиғалары арқау етілген. Ұзаққа созылған кас­тингтен кейін бұл фильмдегі басты рөлдерді Динара Бақтыбаева мен Жандос Айбасов еншілеген болатын.
Күзде сондай-ақ «Қазақфильмнің» екі бірдей туындысының премьерасы жоспар­ланып отыр. Әуелі Асқар Ұзабаев пен Фархат Шариповтың бірлескен туындысы «Жол» мәреге жетеді. Фильмде көшенің жасырын ұрыс-төбелес әлемінен үлкен боксқа жол тартатын әуесқой жігіттің оқиғасы баяндалады. Соның ізінше көрер­мендер Марина Кунарова түсірген «Елесті аулау» атты динамикалық экшнға куә болады. Мұнда ержүрек полицей (Санжар Мадиев) экранда Алла Пугачеваның немересі Никита Пресняков кейіптейтін жұмбақ хакердің ізіне түседі. Кейіпкерлердің жолына мейірімсіз Раш (Кристанна Локен) кесе-көлденең тұрған сәттен бастап оқиға шиеленісе түседі. Бұл картинаға сондай-ақ Арманд Ассанте («Одиссей») мен Әсел Сағатова («Махаббат тәлкегі») түскен.
Көпшілік қауым асыға күтіп жүрген жаңа картиналардың бірі – Саламат Му­хам­мед Али­дің «Бүкіл әлем – аяғыңыздың астында» атты гангстерлік драмасы. Бұл фильмді түсіруге шығармашылық топ осыдан екі жыл бұрын кіріскен, бірақ Алидің дебюттік жұмысы прокатқа биылғы жылдың аяғында ғана шығады деп күтіліп отыр. Фильмде атақты гангс­тердің немере інісіне ғашық болудың салдарынан өзі де қылмыстық әлем­нің бір бөлшегіне айналып шыға келетін Әлия есімді жас бойжеткеннің (Қарлығаш Мұха­меджанова) оқи­ғасы баян­далады. Фильмге соны­мен қатар, картина продюсерлерінің бірі Арманд Ассанте және «Гейшаның мемуары», «Мор­тал Комбат», «Ха­тико» фильм­дері арқылы танымал жапон Кэри-Хироюки Тагава мен қытай киносының жұлдызы Боло Йенг түскен.
Жақында ғаламтор желісінде «Тракторшының махаббаты» атты комедиялық сериалдың бейне­ролигі пайда болды және бірден көрермендердің қызы­ғушы­лығын туғызды. Сюжет негізіне қаланың ерке қызын (Кәмшат Жолды­баева) жуасыту оқи­ғасы алын­ған. Қыз кездейсоқ жағдай­лармен ауыл­ға тап бо­лады және онда жер­гілікті трак­торшы жі­гітке (Берік Айт­жа­нов) ғашық болып қалады. Асқар Ұза­баев­тың 16 се­рия­дан тұ­ратын коме­диясын көрермен қауым жуық арада отандық теле­арна­лардың бірінен кө­ріп тамашалай ала­ды.
Құралай ҚОҢЫР

«Бажалардың» түсірілімі басталады
Жақында Алматы қаласында режиссер Асқар Бисембин «Бажалар» атты жаңа телехикаяның түсірілімін бастайды.
New York Film Academy-де білім алып келген режиссер бұрынырақта Ресейдің «Папины дочки», «Шесть кадров», «Счас­тливы вместе», «Игрушки», Қа­зақ­станның «Вузеры», «Айналайын», «Үй болу қиын» атты телехикаяларының сце­нарийімен жұмыс істеген.
Бұл – Асқардың режиссер ретіндегі алғашқы туындысы. Соған орай ол: «Осы телехикаяны түсіруді маған сеніп тап­сырғандарына өте қуаныштымын. Лос-Анджелесте алған екі жылдық білімімнің жемісін көретін кез енді келді», – дейді.
Телехикаяның түсірілімі 20 тамызда басталып, 30 қыркүйекте аяқталады. Дәл қазіргі уақытта «Бажалар» фильміне түсетін актерлерге кастинг жүріп жатыр. Фильм алдағы уақытта «Еларна» теле­арнасынан көрсетілетін болады.

Бетті дайындаған Өркениет бөлімі