Қазақстан төрт жылдан кейін полиэтилен пакеттерін пайдаланудан бас тартуды жоспарлап отыр. Мамандардың айтуынша, елдегі супермаркеттер ай сайын 40 миллионға дейін пакет тұтынады. Алайда, бизнесмендер Қазақстанда пакет тапшылығы болжайды. Биологиялық ыдырайтын шикізатқа көшу үлкен қаржылық инвестицияларды қажет етеді, ал жекелеген кәсіпорындар банкротқа ұшырайды, деп хабарлайды Stan.kz ақпарат агенттігі "Хабар24" арнасына сілтеме жасап.
Қарағандының бір ғана кәсіпорны ай сайын 4 миллионға дейін полиэтилен пакеттерін шығарады. Шикізат Ресей мен Өзбекстаннан сатып алынады. Жылына 200 тонна жеткілікті, өйткені қалдықтардың бір бөлігі екінші рет пайдаланылады. Биологиялық ыдырайтын өсімдік шикізаты бірнеше есе қымбатқа түседі, дейді кәсіпкерлер.
Бизнесмендердің айтуынша, биологиялық ыдырайтын қаптамаға көшу бірден бағаға әсер етеді. Егер сатып алушылар бұрынғыдай сөмкелерін өзімен алып жүрсе, өнімнің өзіндік құнына пакеттер әсер етеді. Олар да өсімдік материалдарынан жасалады.
"Тұтынушы мұны бірден сезінеді. Заң күшіне енгеннен кейін және бізді биологиялық ыдырайтын материалдарда жұмыс істеуге міндеттегеннен кейін, бұл әр адамның әмиянына ауыр тиеді. Егер қазір полиэтилен тұр делік, шамамен айтқанда, пленка жасайтын шикізаттың килограмы үшін 2 доллар, ал биологиялық ыдырайтын, крахмалдың нақты түрі - килограмы 8 евро тұрады", - деді полиэтилен пленкаларын шығаратын кәсіпорынның директоры Ренат Минхаиров.
Экологтар халықаралық тәжірибені зерттей келе, ең алдымен кассаларда тегін пакеттер беруге тыйым салудан бастауды ұсынады. Белгіленген баға, сарапшылардың пікірінше, сатып алушыларға пакетті шектеусіз мөлшерде алуына жол бермейді.
"Германияда осы жылдан бастап тығыз пакеттерге тыйым салынды. Ауыстыруға болмайтын жұқа пакеттер ғана қалды. Бұл қоқыс пакеттері. Қоқыс дорбалары өте жұқа, оларда 10-15 микрон бар, оларды қоқыс өңдейтін зауыттарда өңдеуге болады деп санайды. Экологтар, инженерлер экономистермен есептеуі керек. Бірінші нұсқа: біз мұндай контейнерден бас тартамыз, оны ауыстырамыз", - деді "Қарағанды экомузейі" ҚБ дамыту жөніндегі директоры Дмитрий Калмыков.
Қарағанды тұрғыны Ринат Қағазғалиев тұтынушыға қағаздан жасалған пакеттерді қалай тегін жасауға болатынын ойлап тапты. Бір жарым жыл бұрын ол нанға арналған экологиялық қаптаманы жасап шығарды. Алайда, 10 мың қағаз пакеттің алғашқы партиясы соңғысы болды. Сұраныс болмады және кәсіпкер бизнесті тоқтатты. Енді ол екінші мүмкіндікке үміттенеді.
"Барлық шығындар жарнама есебінен. Тұтынушыға тегін берілді. Жарнама бәрін сөндірді, барлығы шығында. Оған ақша салу үшін кәсіпкерлерді табу керек. Егер қазір мемлекет полиэтиленді алып тастау туралы жарлық қабылдаса, қағаздың өзі көтерілмейді, баспаханаларды ашады", - деді Ринат Қағазғалиев.
Полиэтилен пакеттерінің экологиялық зияны бұрыннан дәлелденген және көптеген елдер оларды өндіруге тыйым салған немесе шектеген.
Қалдықсыз өндіріс туралы қарағандылық бизнесмендер де айтып жүр. Егер "қоқыс мәселесін" жойса, онда полиэтиленнен бас тартудың қажеті жоқ, дейді кәсіпкерлер. Ең бастысы - тұрмыстық қалдықтарды сұрыптау мәселесін шешу. Айта кетейік, бүгінде облыстағы 150-ден астам қоқыс полигоны нормаларға сәйкес келмейді.
"Жалғыз дұрыс шешім-барлық полимерлерді дұрыс өңдеуді бастау. Полимерлер полигонға әкелінген кезде, олар оралмайды, сұрыпталмайды, тазаланбайды, бірақ адамдар бұл үшін ақша алады. Мұндай ештеңе болмайды. Олар жай алып, жерге көміп тастайды. Бұл шексіз қайталама материалдар. Оларды үнемі қолдануға болады. Ал енді өңделмегенді бензин жасауға болады", - деді полиэтилен пленкаларын шығаратын кәсіпорынның директоры Ренат Минхаиров.
Қарағанды облысында 10-нан астам қаптама өндіруші бар. Олардың барлығы "жаңа рельстерге"ауыртпалықсыз көшу туралы ойлануда. Егер ірі компаниялар өндірісті модернизациялауды игерсе, онда кішкентайлар нарықтан кетеді, дейді сарапшылар.