Шоқанның тұлғасы кадетте қалыптасты

Қазақтың ұлы ғалымы Шоқан Уәлихановтың шығармашылық өмірінің бастауынан хабардар болғым келеді.
Ермек ЖАНТІЛЕУ, Ақмола облысы
Шоқан 12 жасында сол кездегі ең таңдаулы оқу орны болып есептелген Сібір кадет корпусына оқуға орна­ласқан. Шоқанның шығармашылық өмірінде бұл оқу орнының алар орны ерекше. Бұл жерде әскери пәндермен қоса, орыс, батыс әдебиеті, геогра­фия­­сы мен тарихы, философия, фи­зика, математика негіздері, шетел тіл­дері оқытылып, орыстың озық ой­лы интел­лигенттерінің өкілдері сабақ берген.
Сібір кадет корпусында оқудың соңғы жылдарында-ақ Шоқан өзін­дік қөзқарасы қалыптасқан, туған хал­қы­ның қажет-мұқтаждарын па­йым­дай алатын ғалым болған. Ғылы­ми пайым­даулар мен тұжырымдар жасай білді. Оның зерттеушілік қабі­леті де осы корпуста оқып жүргенде біртіндеп қалыптасып, дами түсті. Ол ел ішіндегі халық жырлары мен дас­тандарын жа­зып алып, аңыз әңгіме­лерді жи­нау­ға қызықты. «Қозы Көр­пеш – Баян сұлу жыры» Шоқанның алғашқы жазған шығармаларының бірі болды. Шо­қан­ның «Профессор И.Н.Березинге хат», «Профессор И.И.Березиннің «Хан жорықтары» кітабына рецензия» т.б. алғашқы ғылыми жұмыстарының өзінен-ақ оның болашағы зор ғалым, зерттеуші болатындығы аңғарылған.
Шоқан кадет корпусында оқып жүргенде-ақ саяхатшылардың өмірі мен ісі туралы жазылған еңбектерге аса қызығушылықпен қарап, таныс­қан. Осы еңбектердің ықпал әсерінен ол саяхатшы болуды, Орталық Азия­ны аралап, жан-жақты танысуды ар­ман­дады. Соның нәтижесінде ғылым­дағы ұлы жолы басталған.