«Құтты білік» – мемлекет басқару саласына арналған туынды

Ғалымдар «Құтты білік» дастанына «мемлекетті басқару мәселесіне арналған шығарма» деп баға беріпті. Жалпы, осы Жүсіп Баласағұнның «Құтты білігін» сол кезеңдегі саяси ахуалды бейнелеген туынды ретінде қабылдауға бола ма?
Мұрат Төленді, Орал қаласы
Жүсіп Баласағұнның «Құтты білік» ең­бе­гінде елдегі барлық лауазым, кәсіп ие­ле­ріне қойылатын моральдық-этикалық та­лап­тар сипатталған. Сол себепті де «Құт­ты білік» дастаны шығыстың әр елін­де әртүрлі аталып келеді. Бір елде – «Ай­нак ул-мам­ла­кат» («Мемлекет тәртібі»), екін­шісінде – «Панунаман мулук» («Әкім­дер­ге наси­хат»), үшіншісінде «Адаб ул-мулук» («Әкім­дер­дің әдептілігі») деген атпен мәлім. Бұл атаулардың бәрі – «Құт­ты білік» дастаны, не­гі­зінен, мемлекетті бас­қару мәселесіне ар­налған туынды еке­нін растай түседі. Дас­танның басты идея­сы төрт принципке негізделген. Мәселен, со­лардың біріншісін­де мемлекетті дұрыс бас­қару үшін қара қыл­ды қақ жаратындай әділ заңның болуы керектігі айтылады. Осы­дан-ақ бұл туынды өз дәуіріндегі қо­ғамдық мәселелердің сая­си мәнін ашып көрсетті деуге негіз бар.