«Жасыл ипотека» жанданып келеді
Биылғы жылдан бастап Қазақстанда «жасыл ипотека» іске қосылды. Бұл дегеніміз, «жасыл ипотекаға» арналған пәтерлер экологиялық таза материалдардан, суды үнемдейтін технологиялармен және қалдықтарды кәдеге жарату жүйесімен салынған. Сондай ақ ғимараттың айналасы жасыл және абаттандырылған аймақ болуы шарт.
Қазіргі таңда еліміздегі «жасыл» ғимараттарды саусақтарыңызбен санауға болады. «Жасыл пәтерлер» қай жерде салынуда? Жақын болашақта қай аймақтарда салынады? Құны қанша? Осы сұрақтарға жауап іздеп көрдік
Өткен жылдың басында-ақ Қазақстанда «жасыл ипотека» және «жасыл құрылыс» туралы айтыла бастаған еді. Әлемдік масштабта бұл жаңалық емес: қазір 130-дан астам елде «жасыл» ғимараттар бар. Әлем бойынша 100 мыңнан астам ғимарат салынған Бұл шамамен миллиард шаршы метр тұрғын үй және коммерциялық жылжымайтын мүлік, әлеуметтік нысандар.
Өзін "жасыл құрылыс компаниясы" деп жариялау үшін Қазақстанда құрылыс салушы OMIR, ГОСТ Р, BREEAM немесе LEED сертификаттары болуы тиіс.
2023 жылдың қаңтар айынан бастап «Жасыл ипотека» бойынша тек Best building ЖШС құрылыс салушысынан Grand Victoria Астана тұрғын үй кешенінен пәтерлер сатылымға шықты. Тұрғын үй кешені Omir сертификатын алды (бұл ғимараттарды экологиялық бағалаудың қазақстандық жүйесі).
Бүгінде «жасыл» тренд. Дүкендердің сөресі «жасыл» өнімдерге толып тұр. Бірақ біз «жасыл» пәтерлерге әлі үйренбегенбіз. «Жасыл» пәтерлердің қандай пайдасы бар?
«Жасыл» ғимараттар – бұл өмір бойы қоршаған ортаға және олардың тұрғындарына жағымсыз әсерлерді азайтатын немесе толығымен жоятын ғимараттар. Яғни, олар мүмкіндігінше үнемді, берік және ыңғайлы.
Біріншіден, құрылыс салушы энергияны үнемдейтін құрылыс материалдарын пайдалануы керек.
Екіншіден, құрылыс салушы экологиялық таза материалдарды (мысалы, табиғи, ағаш сияқты немесе тіпті қайта өңделген материалдардан алынған материалдар) пайдалануы керек.
Үшіншіден, құрылыс салушы өте қауіпсіз материалдарды (бояулар мен әрлеу жабындарын қоса) пайдалануы керек.
Төртіншіден, құрылыс салушы жылуды, электр қуатын, суды және газды үнемді пайдалануға мүмкіндік беретін инженерлік жүйелерді орнатуы керек (мысалы, шағын жаңартылатын энергия көздерін қоюға болады: фотовольтаика, күн коллекторлары, жылу сорғылары).
«Әртүрлі су ағындарымен күресудің техникалық құралдарын, ал ең дұрысы – техникалық қажеттіліктер үшін суды қайта пайдалану және жаңбыр суын жинау технологияларын, мысалы, іргелес аумақты суару үшін орнату қажет, - деп нақтылады «жасыл» құрылыс жөніндегі Қазақстандық кеңестің атқарушы директоры Александр Белый.
«Жасыл» ғимараттардағы адамдар жылу жайлылығын сезінуі керек. Яғни, үйде оңтайлы температура, ылғалдылық, оттегі мөлшері және т. б. ҚР Индустрия және инфрақұрылымдық даму министрлігінің мәліметінше, қазір ғимараттар секторы энергияның негізгі тұтынушысы болып табылады. Бұл тұтынудың шамамен 43% құрайды. Ғимараттар осы көрсеткіш бойынша тіпті өнеркәсіпті де басып озды! – деп түсіндірді «жасыл» құрылыс жөніндегі Қазақстандық кеңестің атқарушы директоры Александр Белый.
Егер қазір ғимараттар белсенді түрде салынып жатқанын ескерсек, энергия тұтынуды азайту үшін үлкен күш-жігер қажет, ал Қазақстан 2060 жылға қарай көміртегі бейтараптығына қол жеткізуге бағыт алды!
Сарапшының айтуынша, Қазақстанда жыл сайынғы жылу энергиясының шығыны бір шаршы метрге шамамен 240 кВт/сағ құрайды. Швецияда – 82 кВт/сағ, Германияда – 120, Францияда – 126, Англияда-130. Қатал климаттан басқа, Қазақстандағы ғимараттардың энергия тиімділігінің төмендеуінің себептері жылу оқшаулауының жеткіліксіздігінен және объектілерде энергия тұтынуды реттеудің болмауынан энергияның өте жоғары шығыны болып табылады.
- Көмір станцияларында энергияның шамамен 80% өндірілетіндігі де жағдайдыубықтырады. Яғни, біздің ғимараттарымызда үлкен көміртегі ізі бар, – дейді Александр Белый,-мен энергия тиімділігі бойынша пилоттық жобаларға қатыстым: көмір ЖЭО-дан жылытылатын бір орташа панельдік 80 пәтерлі бес қабатты ғимаратқа орта есеппен 500 тонна көмірқышқыл газы келеді. Энергияны тұтынуды азайтуға болады! Бұрын салынған жаңартылған ғимараттар үшін-40-45 %, ал бастапқыда жобаланған ғимараттар үшін-60-80 %! Алайда, сарапшы атап өткендей, энергия тиімділігі, энергия үнемдеу саясатының дамуына және «Қазақстанның жасыл экономикаға көшу тұжырымдамасының» болуына қарамастан, «жасыл» құрылыс әлі кең дамымаған. Энергия үнемдейтін ғимаратты іске асыру үшін уәждеме Қазақстандағы төмен тарифтермен нивелирленеді. Қазір олар, мысалы, еуропалықтардан 10 есе аз. Бірақ қарапайым адамдар «жасыл» құрылысқа көбірек қызығушылық таныта бастады. – Біз «жасыл» ғимараттар энергияны тиімдірек деп айтсақ, онда априори халқы электр энергиясы мен жылу үшін әлдеқайда аз төлейді, демек, өз ақшасын үнемдейді, – деп қорытындылады «жасыл» құрылыс жөніндегі Қазақстандық кеңестің атқарушы директоры Александр Белый.
Сонымен «жасыл ипотека» Қазақстандағы «жасыл» құрылысты кеңейтуге жақсы ынталандыру болды. Адамдар сенімді және табиғатқа зиян келтірмейтін ғимараттарды сатып алып, өмір сүргісі келеді.
Айнұр Нұрсабет
