Қазақ жерінің хикметтері
Түйте әулие тасы
Шамамен XVIII ғасырдың екінші жартысы – XIX ғасырдың бірінші жартысында өмір сүрген, ауырған адамның тамырын ұстап, үшкіріп, ем-дом жасайтын (тәуіп) Түйте әулиенің қонысы Баянауыл өңіріндегі әулиелі Қызылтауда болған деседі. Қариялардың айтуынша,
36 мың алтын теңгеге салынған мешіт
Жетісу өлкесінде таңдай қақтырарлық тама­ша тарихи мұралар жетерлік. Солардың бірі – Жаркент қаласындағы Уәлібай мешіті. Елі­мізге келген туристердің осы Жаркент меші­тіне соқпай кететіні кемде-кем. Мешіттің мұн­шалық аңызға айнал
Қарқаралы байлары жасырған алтынды кім табар екен?
Арқаның шұрайлы, шырайлы өңірлерінің бірі, бірегейі – Қарқаралы өңірінің табиғаты мен тарихи өткенінің тылсымға толы беттері жетерлік. Қарқаралылық белгілі өлкетанушы, ел мен жер шежіресі хақында бірқатар кітаптың авторы Ерлан Мұстафин ақ патша ө
Ақбеттау – Ақбет қыз
Баянауылдағы Жасыбай көлінен күншығыс бағытқа созылған, орта шеніне таман ойпаңдау келіп, ары қарай жоғарылай түскен алып тау жотасы жатыр. Бұл тау жотасы – Баянауыл кентінің солтүстігіндегі көпшілікке белгілі Ақбеттау. Оның құзар шыңы Жасыбай кө
Меккеден жеткен асатаяқ
Баянауыл ауданында Лекер атты шағын ғана ауыл бар. Бала кезімізде «Лекер деген кім екен?» деп ойлаушы едік. Бертін келе ауылдағы ақсақал, шежіреші қарттардан естіген әңгімелер арқылы Лекер атаның қажы болғанын, тіпті халық оны әулие деп тан
Бізге беймәлім Бесіктөбе
Қазақ даласының әрбір төбесінің астында бүгіп жатқан бір құпия бар секілді. Бағзы заманнан бергі кезеңнің шежіресіне айналған сол төбелер жайлы елдің ішінде айтылатын әфсана аз емес. Ертеден құймақұлақ қарттардың айтатын құнды әңгімесіне құлақ түріп үй
Әулиетас, Әулиебұлақ және жеті әулие
Тәңірдің құты түсіп, табиғаты ерекше жаратылған Баян елі десе, елең етпейтін, арнайы келіп ат шалдырмайтын қазақ жоқ. Әйтсе де Баян елінде жұртқа танылмаған, қойнауына талай құпия сыр бүккен жерлер, тау-тас, сулар қаншама.
Қарт Қаратау құпиясы
Қалың қатпарлы Қаратаудың соңғы сілемдері Сыр өңіріне жетіп жығылады. Қазақ даласының оңтүстік өлкесін бойлап жатқан тау – қашаннан да ұлтымыз үшін ұлық тұтқан киелі мекеннің бірі. Бағзы заманнан байтақ даламыздың көркін кіргізіп, ажарына әр берг
«Көзіме бір көрінші, Ерейментау!»
Ереймен таулары ту сыртында есіліп аққан Есіл мен Нұра, батысында – Көкше, оңтүстігінде Аюлы-Нияздың сілемдерімен жалғасып, шығысындағы Ақкөл, Жайылма аумағына қарай созыла түсіп, адырлы далаға айналады. Төсінен топыр да өткен, топан да өткен осы
Айша бибі кесенесі – махаббаттың символы
Тасын түртсең, тарихтан сыр шертетін Тараз жерінде әулиелі жерлер мен кесенелер көп. Олардың барлығы да көне заманның бүгінгі куәгеріндей күмбездерін күнге сүйгізіп, өңірдің атын асқақтатып тұр.
Жер кіндігі және «Байқоңыр»
Жарты ғасыр бұрын Жер шарынан тұңғыш рет адам баласы зеңгір көкке бет түзеген зымыранға аяқ артты. Бұл күн қазір алып ғаламшардағы айтулы оқиғаның біріне айналып отыр. Әрине, осы атаулы күн жақындағанда жер кіндігі деген тіркес ойға орала береді.
Ақтоғайда да біз білмейтін құпия көп
Қазақтың белгілі ақыны Дәуітәлі Стамбековтің «Ақтоғай жайлы аңыз» атты жыры бар. Ақын осы балладасында өзі туып-өскен өңірдің табиғаты мен тылсым аңызын байланыстыра жырлайды. Ал аңыздың түбі ақиқатқа, тарихтың түбі табиғат аясынан шыққан а
Мақат сағанасы – ашық қабірстан
Қостанай облысына қарасты Арқалық қаласының маңында Екідің ауылы бар. Бұл мекен небір сырға толы. Кең даланың төсінде ертеден келе жатқан мазарлар жетерлік. Ауыл ақсақалдары олар жайында майын тамызып, қызықты етіп әңгімелеп береді. Тек тыңдайтын құлақ
Дарбаза шайтандар мекені ме?
Біз кейде жұмбақ жаратылысты елегіміз келмейді. Елдің аузында жүрген кейбір әңгімелерге елең ете қоймаймыз. Ойдан құраған шығар дейміз. Дегенмен шындыққа сәйкес келетін оқиғалар орын алып жататыны да жасырын емес. Жалпы, жұртшылық арасында шайтандар жа
Тарбағатай – Тәңір тау
Басына бұлт қондырған, бауырына жұрт қондырған Шығыс Қазақстан облысындағы Тарбағатай тауы әлі терең зерттеуді қажет етеді. Бағзыда Барқытбел деп аталған тау, кейіннен қалмақ тілінде «суырлы тау» деген мағынаға ие Тарбағатай болып аталды.
Құпиясы көп Көккесене
Қазақ халқының хас батыры атанған әйгілі Алпамыстың асыл жары Гүлбаршын сұлудың мәңгілік мекені қайда жатыр? Алаштың ардақтысына айналған батыр жайында айтылатын аңыздарда оның құдай қосқан қосағы жайында егжей-тегжейлі айтылған.
Қазалы атауы қайдан шыққан?
Әрбір жер-су атауында өзіндік сыр бар. Қазақ оны белгілі дүниелерге орайлас қояды. Астарына үңілсеңіз, көптеген деректі кезіктіре алатының ақиқат. Олар жұртты еріксіз өзіне қызықтыра түседі. Ұлан-байтақ даламызда мұндай қастерлі орындар көп.
«Сатан» сайының сыры немесе сары алмаға айналған сары ат
«Жердің аты – елдің хаты» дегенді халық бекер айтпаған. Топонимдердің тереңіне үңілсек, тарихтан тамыр алған ел аузындағы аңыздар, нақтырақ айтқанда, аңызға айналған шындықтар алдыңыздан тізбектеліп шыға келеді.
Шайтанкөл – аңыздар мекені
Осыдан аттай 105 жыл бұрын Қарқаралы тауларының қарағай-қайыңды қолаттары тасқа шағылған болат шапқының шыңылымен жаңғырығып, орман-тоғайды мекендеген құс атаулы дүрлігіп, елігі елеңдеп, бұланы мөңірей қашқан бір оқиғаға куә болды.
Айрықша қасиет дарыған әулие
Дария бойында дүйім елдің есінде әлі күнге дейін сақталып қалған атақты адамдар аз болған жоқ. Олардың арасында ерекше қасиетімен елге танылған кісілер де бар еді.